مقدمه
از آنجایی که مردم باستان ایرانی از هر موقعیتی برای برگزاری جشن استفاده می کردند، لیست انواع جشن تابستانی ایران باستان، لیستی طولانی است. ایرانیان باستان بنا به دلایل مختلفی جشن های خود را برپا می کردند. گاهی اوقات آنها فقط برای یک رخداد خاص جشن می گرفتند و گاهی اوقات هم برای شکر گزاری در یک شرایط خاص.
امروز ما قصد داریم تا جشن های ایران باستان را با هم بررسی کنیم. جشن هایی که نماد شادی بوده و به مردم کمک می کردند تا شادی خود را از یک مسئله مهم خیلی راحت تر ابراز کنند. در این مقاله ما سعی داریم تا ۴ مورد از انواع جشن تابستانی ایران باستان را به شما معرفی کنیم. پس، اگر شما هم به دنبال مهم ترین جشن های ایران باستان هستید، ادامه مقاله امروز ما را از دست ندهید.
اولین جشن تابستانی ایران باستان، جشن آب
شاید شما هم تاکنون نام جشن آب را شنیده باشید. با اینکه برگزاری جشن آب امروزه خیلی کمرنگ شده است ولی باز هم برخی از شهر ها و روستا های ایران به این جشن اهمیت زیادی می دهند. نام دیگر این جشن، پاشونک است. این جشن از همان ایران باستان در روز یک تیر برگزار می شد. در این جشن مردم شروع تابستان را با آب جشن می گرفتند. تقویم آن دوران به اندازه تقویم فعلی ایران قوی و دقیق نبوده است. به همین علت هم این جشن دقیقا در تاریخ یک تیر برگزار نمی شد. ولی با توجه به تقویم موجود در همان دوران مردم در اولین روز تابستان جشن آب را برگزار می کردند.
جالب است بدانید که گاهی اوقات برخی از اقوام ایرانی جشن آب را در عید نوروز نیز برگزار می کردند. امروزه در مناطق غربی ایران همچنان این جشن برگزار می شود ولی با یک هدف دیگر. قبلا این جشن برای شادی از شروع تابستان صورت می گرفت ولی امروزه در مناطقی همچون کهگیلویه و بویر احمد این جشن برای درخواست آب باران صورت می گیرد. این جشن می تواند در پاییز یا در بهار و زمانی که محصولات رسیده اند انجام شود. طبق باور مردم بومی این منطقه، جشن آب بر روی بارش باران تاثیر مثبت دارد.
دومین جشن تابستانی ایران باستان، جشن تیرگان
دومین مورد موجود در لیست ما، جشن تیرگان است. جشن تیرگان یکی از مهم ترین و پر شکوه ترین جشن های ایران باستان به حساب می آید. روز ۱۳ تیر، همان روزی است که این جشن بر پا می شود. جالب است بدانید که خیلی از افراد معتقد هستند که این جشن مربوط به داستان آرش کمانگیر و گسترده شدن مرزهای ایران است.
این جشن که توسط زرتشتیان برگزار می شود، هم اکنون فعال بوده و افراد علاقه مند می توانند در آن شرکت کنند. جشن تیرگان شامل آیین ها و موارد مختلفی بوده است. آب پاشی، فال کوزه و دست بند تیر و باد از جمله مهم ترین آیین های این جشن به حساب می آیند. با اینکه اطلاعات مربوط به ایران باستان به صورت کامل نقل نشده اند، شاید آیین های خاصی از این جشن حذف شده باشند. ولی به صورت کلی موارد مربوط به این جشن، آیین های گفته شده هستند.
به صورت کلی دو روایت از جشن تیرگان در تاریخ نقل شده است. روایت یا داستان اول مربوط به آرش کمانگیر است. خیلی از افراد معتقد هستند که جشن تیرگان برای پیروزی ایران در زمان آرش کمانگیر برگزار می شده است. در حالی که دیگر افراد به داستان تیشتر علاقه بیشتری نشان می دهند. آنها معتقد هستند که تیشتر با دیو خشک سالی وارد جنگ بزرگی شده و از او شکست می خورد. سپس تیشتر که نماد نیکی در ایران باستان است از خدای بزرگ کمک خواسته و قدرت بزرگی پیدا می کند. سپس او دوباره به سراغ دیو خشک سالی رفته و در نبرد دوم او را شکست می دهد تا در پاییز آب به مزارع و باغ ها سرازیر شوند.
سومین مورد از جشن های تابستانی ایران، جشن چله تابستان
یکی از محبوب ترین و شناخته شده ترین انواع جشن تابستانی ایران باستان، جشن چله تابستان می باشد. همانطور که از نام این جشن پیداست، مردم ایران باستان این جشن را در چهلمین روز تابستان برگزار می کردند. نام دیگر جشن چله تابستان، چله تموز می باشد. در باور مردم ایران باستان، چهلمین روز تابستان به عنوان طولانی ترین روز سال شناخته می شده است. در نتیجه، آنها آن روز را جشن گرفته و شادی می کردند. این جشن دقیقا متضاد جشن شب یلدا می باشد. در شب یلدا ما طولانی ترین شب سال را جشن می گیریم و در جشن چله تابستان مردم ایران باستان طولانی ترین روز سال را جشن می گرفتند.
این مورد از لیست جشن تابستانی ایران باستان همچنان در برخی از شهر های ایران برگزار می شود. خیلی از مورخان معتقد هستند که این جشن مربوط به گرم ترین روز سال بوده است. با توجه به اینکه گرما و حرارت خورشید به کشاورزان و طبیعت نیرو میداده، مردم این روز را جشن می گرفتند تا بتوانند از نعمت های طبیعی و نور خورشید خیلی بهتر استفاده کنند. امروزه هم خیلی از مردم برای شکر گزاری نعمت های خدا و درخواست زیاد کردن محصولات، این جشن را برگزار می کنند. امروزه مراسم این جشن تغییر پیدا کرده و در طی آن زرتشتیان اهورامزدا را ستایش می کنند. البته، لازم به ذکر است که امروزه هر شهر، به نحوی خاص این جشن مهم و جالب را برگزار می نماید.
چهارمین مورد از جشن های ایران باستان، جشن پیر نارستانه
جشن پیر نارستانه یکی از جشن های مهم ایران باستان به حساب می آید که هنوز هم توسط تعداد کمی از زرتشتیان ایران برگزار می شود. جالب است بدانید که این جشن بیشتر یک روش برای عبادت خدای زرتشت در تابستان بوده است. دیگر همه ما می دانیم که قبل از اسلام، دین مردم ایرانیان باستان زرتشتی بوده است. آنها خدای اهورامزدا را می پرستیدند و پیامبر بزرگ آنها هم زرتشت بوده است. جشن پیر نارستانه به یک موقعیت مکانی خاص اشاره دارد. پیر نارستانه یکی از شهر های کوچک در استان یزد به حساب می آید که در یکی از دره های این استان قرار دارد. آشنایی با موقعیت پیر نارستانه برای درک بیشتر این جشن ضروری است.
پیر نارستانه از سه جهت با استفاده از کوه پوشانده شده است. این موقعیت از یک طرف به جنگل و از طرف دیگر به چشمه نیز راه دارد. این موقعیت زیبا و جالب باعث شده تا زرتشتیان این مکان را برای عبادت خدای خود انتخاب کنند. آنها از تاریخ دوم تیر ماه تا ششم تیر ماه در این محل جمع می شدند و خدای خود را ستایش می کردند. مراسم آنها پنج روز طول می کشید و جدا از پرستش، به شادی هم می پرداختند. شاید امروزه این جشن خیلی کمرنگ شده باشد ولی باز هم برخی از زرتشتیان به آن علاقه نشان می دهند.
سخن پایانی
در مقاله امروز ما سعی کردیم تا چند مورد از مهم ترین انواع جشن تابستانی ایران باستان را برای شما بازگو کنیم. این موارد گفته شده همگی در لیست جشن تابستانی ایران باستان قرار می گیرند. توجه داشته باشید که مردم ایران باستان به جشن و شادی علاقه زیادی نشان می دادند. به همین علت هم در ماه ها، هفته ها و فصول مختلف سال آنها جشن های متعددی را برگزار می کردند.
