کشور ایران با برخورداری از پیشینهی تاریخی بسیار غنی یکی از دیدینیترین نقاط دنیا برای تاریخ دوستان محسوب میشود. با توجه به تعداد مکان های تاریخی ایران که به عنوان میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده، ایران در رتبهی هفتم جهان قرار گرفته است. قدمت برخی از مکانهای تاریخی ایران به بیش از ۴۰۰۰ هزار سال قبل از میلاد مسیح میرسد. سراسر ایران مملو از آثار تاریخی و مکانهای بسیار باشکوه است. با توجه به این موضوع قصد داریم در این فرصت با چند نمونه از شاخصترین مکانهای تاریخی کشورمان آشنا شویم.
نمونههایی از دیدنیترین مکانهای تاریخی ایران در استان فارس
مجموعه تاریخی تخت جمشید
تخت جمشید یا پرسپولیس مجموعهای از کاخهای بسیار باشکوه، متعلق به دوران هخامنشیان است. در لیست مکان های تاریخی ایران تخت جمشید همیشه از جایگاهی ویژه در میان گردشگران داخلی و خارجی برخوردار بوده است. این مجموعه در دوران باستان، در شهر پارسه قرار داشته که امروزه اثری از آن باقی نمانده است. عملیات ساخت تخت جمشید با دستور داریوش بزرگ آغاز شد و توسط خشایارشا، اردشیر و… تا آخرین پادشاه سلسلهی هخامنشیان ادامه داشت. با توجه به آثار به جا مانده از این مجموعه گمان میرود که این مکان اقامتگاه بهاره و جهت برگزاری مراسم سال نو مورد استفاده قرار میگرفته است. در تصاویر موجود در پلکان ورودی کاخ آپادانا که نخستین کاخ ساخته شده در تخت جمشید به شمار میرود، حاکمان ممالک تحت سلطهی ایران جهت پیشکش هدایای خود صف آرایی کردهاند.
به جرات میتوان گفت که بخش بزرگی از تاریخ هخامنشیان که امروزه در دسترس است، برگرفته از کتیبههای موجود در تخت جمشید و سنگ نگارههای آن است. این اطلاعات شامل دادههای ارزشمندی در زمینهی فرهنگ، رسوم، پوشش، زمامداری و… در دوران هخامنشیان است. این مجموعه تا قبل از ویرانی و آتش سوزی آن به دست اسکندر مقدونی در سال ۳۳۰ پیش از میلاد مسیح رونق داشته و کاملا برپا بوده است. با توجه به کشفیات موجود کلیهی ساخت و سازها در تخت جمشید توسط استادکاران، هنرمندان، معماران، کارگران زن و مرد که علاوه بر دریافت حقوق از مزایای بیمه نیز برخوردار بودهاند، انجام گرفته است . مجموعهی تخت جمشید در استان فارس و در فاصلهی ۵۷ کیلومتری شهر شیراز قرار دارد.
مجموعه تاریخی پاسارگاد
یکی دیگر از مهمترین مکانهای تاریخی ایران مجموعهی پاسارگاد میباشد. این مجموعه شامل سازههای باستانی متعلق به دوران هخامنشیان است که از مهمترین آنها میتوان به آرامگاه کوروش بزرگ اشاره کرد. مجموعه پاسارگاد شامل آرامگاه کوروش بزرگ، کاخ اختصاصی کوروش بزرگ، کاخ بارعام، آرامگاه کمبوجیه، دژ دفاعی تل تخت، باغ پادشاهی، کاخ دروازه، پل، آبنمای باغهای شاهی، کاروانسرای مظفری، محوطهی مقدس، تنگ بلاغی میباشد. پاسارگاد در فاصلهی ۱۳۰ کیلومتری شهر شیراز واقع شده است.
برای آشنایی با ۸ مکان تاریخی شیراز، اینجا کلیک کنید.
مجموعه تاریخی نقش رستم
مجموعه باستانی نقش رستم یکی از مکان های تاریخی ایران متعلق به دورهی هخامنشیان بوده که در فاصلهی ۶ کیلومتری از تخت جمشید قرار گرفته است. این مجموعه آثاری از دوران ایلامی، هخامنشیان و ساسانیان، را در خود جای داده است. مجموعه نقش رستم شامل آرامگاه چهار تن از پادشاهان هخامنشی، بنای موسوم به کعبه زرتشت، نقش برجستههایی از دوران ساسانیان و ایلامیان میباشد. بخشهایی از نقش برجسته متعلق به دوران ایلامیان، در زمان بهرام دوم ساسانی مورد تخریب قرار گرفت و به جای آن نقش وی بر سنگ نگاره تراشیده شد.
از دیگر آثار ساسانی میتوان به کتیبههایی از شاپور یکم ساسانی و کرتیر، مراسم تاجگذاری اردشیر بابکان و… با هدف نشان دادن ارتباط و پیروی سلسلهی ساسانی از پادشاهان هخامنشی اشاره کرد، که از لحاظ تاریخی بسیار با ارزش هستند. آرامگاههای موجود در نقش رستم در دل کوه کنده کاری شده اند و محل دفن داریوش بزرگ، خشایارشا، اردشیر یکم و داریوش دوم میباشند. این آرامگاهها در نمای بیرونی با یکدیگر کاملا مشابه هستند. در مجموعهی نقش رستم یک بنای مکعبی شکل با طراحی بسیار منحصر به فرد موسوم به کعبه زرتشت قرار دارد که همچنان با پرجاست. در مورد کاربرد این بنا نظریهی قطعی به جز یک سری گمانه زنی وجود ندارد. ولی بقایای نمونهی کاملا مشابه با این سازه در مجموعه پاسارگاد موجود است که از آن به عنوان آرامگاه کمبوجیه، پسر و جانشین کوروش بزرگ یاد میشود.
مکانهای تاریخی ایران واقع در استان اصفهان
مجموعه تاریخی میدان نقش جهان
شهر اصفهان به دلیل تعداد زیادی مکانهای تاریخی و دیدنی به عنوان شهر موزه در میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است. از میان مکان های تاریخی ایران میدان نقش جهان اصفهان مجموعهای از شاهکارهای هنری و معماری ایران را درون خود جای داده است. در اطراف میدان نقش جهان کاخ عالی قاپو، بازار بزرگ، مسجد امام و مسجد شیخ لطف الله قرار گرفتهاند، که هر کدام به نوبهی خود از زیباییهای منحصر به فردی برخوردار هستند. این مجموعه به دستور شاه عباس اول صفوی ساخته شد و در دورههای پس از آن مورد مرمت و تغییرات بسیار قرار گرفت.
مسجد امام
مسجد امام یا مسجد شاه یکی از مهمترین آثار به جا مانده از دوره صفوی است. ساخت این مسجد در سال ۱۰۲۰ هجری قمری آغاز شد و در سال ۱۰۴۷ به پایان رسید. از ویژگیهای این مسجد میتوان به کاشی کاریهای بسیار زیبا، طراحی هنرمندانهی منارهها، تصحیح نابرابری میدان با قبله به شکل حساب شده و بسیار هنرمندانه، بازتاب صدا در زیر گنبد مسجد و… اشاره نمود.
عالی قاپو
یکی دیگر از مکانهای با ارزش مجموعه میدان نقش جهان و از مهمترین مکانهای تاریخی ایران کاخ عالی قاپو است. این سازه ۶ طبقه با ارتفاع ۳۴ متر و با وسعت ۱۸۰۰ متر مربع در ضلع غربی میدان واقع گردیده است. در هر کدام از طبقات کاخ عالی قاپو از تزیینات منحصر به فرد و متفاوت با سایر طبقات استفاده شده که جذابیت آن را دو چندان میکند. از ویژگیهای این بنای تاریخی میتوان به تالار پذیرایی باشکوه، تالار موسیقی و بهره مندی از ۵۳ اتاق جهت مصارف نشیمنگاه، جلسات، دولت خانه، استقرار سفرا و میهمانان رده بالا و… اشاره نمود. به دستور شاه عباس در بخش ورودی کاخ از یکی از درهای قدیمی مرقد امام علی (ع) استفاده شد تا بر میزان قداست این بنا نیز افزوده گردد. در ایوان کاخ عالی قاپو یک حوض مرمری با عایق کاری ورقههای مسی قرار دارد که در نوع خود بسیار تحسین برانگیز است.
مسجد شیخ لطف الله
یکی دیگر از مکانهای تاریخی کشورمان که در پیرامون میدان نقش جهان واقع شده است مسجد شیخ لطف الله نام دارد که به عنوان مسجد اختصاصی شاه عباس مورد استفاده قرار میگرفته است. این بنا به دستور شاه عباس صفوی ساخته شد و امروزه به عنوان یکی از زیباترین مکانهای مذهبی در جهان شناخته میشود. مسجد شیخ لطفالله در دوران قاجاریه مورد بی مهری قرار گرفت و مجددا در زمان رضا شاه پهلوی بازسازی شد. از ویژگیهای این مسجد میتوان به هنر بسیار زیبا و چشم نواز کاشی کاری اشاره نمود که توجه هر بینندهای را به خود جلب میکند.
کاخ چهل ستون
یکی دیگر از مکان های تاریخی ایران کاخ چهل ستون واقع در شهر اصفهان است. این بنای ارزشمند به دلیل برخورداری از نقوش بسیار زیبا و تزیینات شگفت انگیز در نوع خود بینظیر است. کاخ چهل ستون به دستور شاه عباس صفوی ساخته شد و در دوران شاه عباس دوم صفوی تکمیل گردید. از زیباییهای کاخ چهل ستون میتوان به نقوش بسیار زیبا از مجالس بر دیوارهای تالار شاهی، آینه کاری و نقوش سقف تالار ۲۰ ستون و تالار ۲۰ ستون که هر کدام از ستونهای عظیم الجسهی آن از تنهی درخت چنار ساخته شدهاند اشاره کرد.
بیشتر بخوانیم: با مکان های تاریخی استان تهران آشنا شوید!
مکانهای تاریخی ایران واقع در استان خوزستان
مجموعه تاریخی سازههای آبی شوشتر
یکی از مکان های تاریخی ایران که و به صورت بصری اوج توانایی صنعت گران ایرانی را به نمایش میگذارد سازههای آبی شوشتر است. در این مجموعه ۱۳ اثر تاریخی مرتبط در کنار هم قرار گرفتهاند که به گونهی یک سیستم یکپارچه فعالیت میکنند. اجزا سیستم آبی شوشتر شامل چندین آسیاب، پل، بند، آبشار، کانال و تونلهای بسیار عظیم است که همگی با استفاده از دست حفر شدهاند. این مجموعه بزرگترین سازه صنعتی است که قرنها پیش از انقلاب صنعتی طراحی و ساخته شده است. قدمت این مجموعه با ارزش به دوران هخامنشیان باز میگردد که در دوره ساسانی مورد مرمت قرار گرفته و الحاقاتی در طول تاریخ به آن اضافه شده است. سازههای آبی شوشتر در استان خوزستان و شهر باستانی شوشتر واقع گردیده است.
برای آشنایی بیشتر با سازه های آبی شوشتر، کلیک کنید.
چغازنبیل
معبد چغازنبیل یا زیگورات دوراونتاش از قدیمیترین و باستانیترین مکانهای تاریخی ایران به شمار میرود. این سازه ۱۲۵۰ سال پیش از میلاد مسیح یعنی ۳۲۷۰ سال پیش به دست ایلامیان و به منظور نیایشگاه ساخته شده است. معبد چغازنبیل تنها سازهی باقی مانده از شهر باستانی دوراونتاش بوده که تا به امروز پابرجا مانده است. این بنا اولین اثر تاریخی ایران به شمار میرود که در فهرست میراث جهانی یونسکو جای گرفته است. معبد چغازنبیل در استان خوزستان و در فاصلهی ۴۰ کیلومتری شهرستان شوش واقع شده است.
مکان های تاریخی استان همدان
استان همدان یکی از استان های غربی در مجاورت با استان های زنجان، قزوین، مرکزی، کردستان، کرمانشاه و لرستان می باشد که از لحاظ مساحت، رتبه ۲۳ام را دارا است.
این استان یکی از قدیمی ترین استان های ایران محسوب می شود که دارای مکان های تاریخی مختلف و زیبایی از جمله، کتیبه های گنج نامه هخامنشی، کاخ باستانی هگمتانه، تپه نوشیجان، آرامگاه ابوعلی سینا،غار علیصدر، معبد لائودیسه، شهر زیر زمینی سامن، مقبره استرومردخای، آرامگاه بابا طاهر، برج قربان می توان نام برد.
پیشنهاد می کنیم برای آشنایی با مکان های تاریخی استان همدان، مقاله “معرفی مکان های تاریخی همدان” را مطالعه کنید.
سخن آخر
لیست مکان های تاریخی ایران حتی اگر بخواهیم با اهمیتترینشان را نام ببریم بیشمار است و بازدید از تمام آنها میتواند چندین ماه به طول انجامد. از قلعهی فلک افلاک گرفته تا دخمههای زرتشتیان، از باغات شیراز گرفته تا ارگ بم، همه و همه مکانهای تاریخی ایران هستند که هر بازدید کنندهای را به سمت خود جذب میکنند. در این مجال سعی کردیم چند نمونه از مکانهای تاریخی کشورمان را نام ببریم و به طور مختصر شما را با آنها آشنا کنیم.