شربت های گوارا و مقوی بسیاری از زمان های گذشته در بین مردمان باستان رواج داشته است. هر کدام از این نوشیدنی ها با مواد مختلف و به روش های گوناگونی تهیه می شوند. یکی از شربت های قدیمی که هنوز هم طرفداران بسیاری دارد شربت سکنجبین است. طرز تهیه شربت سکنجبین بسیار ساده و آسان است و اغلب توسط خانواده های ایرانی در منزل تهیه می شود. این نوشیدنی خوش طعم و دلپذیر معمولا با خیار یا کاهو مصرف می شود و یک شربت پرخاصیت به شمار می رود.
شربت سکنجبین یا شربت عسل در همه فصول مورد استفاده قرار می گیرد و اغلب افراد در سنین مختلف از نوشیدن و مصرف آن به صورت های گوناگون لذت می برند. مواد اصلی این شربت محبوب سرکه و عسل است ولی در بسیاری از موارد به جای عسل با شکر یا قند نیز تهیه می شود. از نظر طب سنتی طبع شربت سکنجبین گرم و خشک است و کاهش دهنده مناسبی برای دمای بدن به شمار می رود. سرو این شربت همراه با دلمه برگ مو نیز در برخی از مناطق کشور صورت می گیرد.
در طرز تهیه شربت سکنجبین در کتب گوناگون مواد گیاهی مختلفی از جمله: نعنا، خاکشیر، آبلیمو و زعفران نیز استفاده می شود که طعم ها و خواص متفاوتی را در شربت ایجاد می کنند. این نوشیدنی در گذشته میان ایرانیان، مردم روم و یونان طرفداران فراوانی داشته و به Oxymel مشهور بوده است. شربت سکنجبین علاوه بر محبوبیت از خواص متعددی نیز برخوردار است که در مطلب حاضر به برخی از آنها پرداخته می شود.
دلیل نامگذاری شربت سکنجبین به این نام
اگر به مواد تشکیل دهنده شربت سکنجبین یا «سرکنگبین» به روش سنتی و قدیمی دقت کرده باشید دو ماده اصلی سرکه و عسل یا انگبین خودنمایی می کنند. در واقع مواد تشکیل دهنده این شربت که توسط مردمان باستان تهیه می شد دو ماده سرکه و انگبین بوده است. به همین دلیل این نوشیدنی گوارا سرکنگبین نامیده می شد که برگرفته از ترکیب دو ماده سرکه و انگبین است. تلفظ سرکنگبین نیز به مرور زمان تغییر شکل یافت و به سکنجبین تبدیل شد. سکنجبین در واقع واژه عربی سرکنگبین است. شربت مورد نظر با مواد مختلفی تهیه می شود که در ادامه به آنها می پردازیم.
بیشتر بخوانیم: طرز تهیه شربت آلوورا طبیعی خانگی
طرز تهیه شربت سکنجبین با عسل ارگانیک
در طرز تهیه شربت سکنجبین و سایر شربت ها و مرباها اغلب به استفاده از قابلمه مسی توصیه شده است. پس به همین جهت برای درست کردن سکنجبین مرغوب و خوب در ابتدا قابلمه مسی مناسبی آماده کنید. یک پیمانه سرکه، دو پیمانه عسل ارگانیک و هشت پیمانه آب برای تهیه یک شربت سکنجبین عسلی با قوام فراهم کنید. درون قابلمه مسی مورد نظر آب و عسل ارگانیک را ریخته و روی حرارت ملایم قرار دهید. حرارت دادن را تا نصف شدن حجم مایع ادامه دهید. هم زدن مخلوط عسل و آب را با قاشق در حین حرارت دادن فراموش نکنید.
مقداری کف روی مخلوط تشکیل می شود. سعی کنید کف تشکیل شده روی مخلوط را با قاشق بردارید. سرکه در این مرحله از طرز تهیه شربت سکنجبین با عسل به مواد قبلی افزوده می شود. پس از افزودن سرکه، مخلوط را مجددا بجوشانید تا به نصف حجم اولیه برسد و قوام لازم را به دست آورد. پس از آن قابلمه را از روی حرارت بردارید تا شربت کاملا سرد شود. جهت نگهداری شربت سکنجبین بهتر است آن را در ظرف شیشه ای درب دار ریخته و در یخچال نگهداری کنید.

طرز تهیه شربت سکنجبین با شکر
طرز تهیه شربت سکنجبین با شکر به این صورت است: در ابتدا دو پیمانه شکر و یک پیمانه آب را در یک قابلمه مسی بریزید. سپس قابلمه با مخلوط آب و شکر را روی حرارت ملایم قرار دهید. حرارت دادن را همزمان با هم زدن ادامه دهید تا ذرات شکر کاملا حل شود. هنگامی که مخلوط به صورت زلال درآمد سرکه را کم کم به مخلوط آب و شکر بیفزایید. ترکیب آب، شکر و سرکه را در حین حرارت دیدن به خوبی هم بزنید تا یک شربت یکنواخت به دست آید.
در طرز تهیه شربت سکنجبین آمده است که حرارت دادن مخلوط باید تا قوام لازم ادامه یابد. (جهت تست قوام شربت می توانید به میزان یک قطره روی انگشت خود بریزید. قطره شربت قوام یافته به راحتی از روی دست تان نمی افتد و در بین دو انگشت حالت کش مانند دارد.) سکنجبین پس از سرد شدن آماده مصرف است.
بیشتر بخوانیم: طرز تهیه ژله بستنی خوشمزه و سریع
طرز تهیه شربت سکنجبین با نعنا (برگ تازه یا خشک شده)
شربت سکنجبین با مواد گیاهی گوناگونی نیز تهیه می شود که یکی از مهمترین آنها گیاه نعنا است. نعنا گیاهی خوشبو و خوش عطر است که برگ های آن به صورت خشک شده و تازه در انواع نوشیدنی ها مورد استفاده قرار می گیرد. نحوه آماده سازی شربت سکنجبین با نعنا به این ترتیب است:
یک چهارم پیمانه سرکه، یک لیوان آب و دو پیمانه شکر را برای درست کردن شربت مذکور آماده کنید. در ابتدا شکر با آب را حرارت داده و سپس سرکه را به آن بیفزایید. مخلوط را کاملا هم بزنید تا مایع یکدست و زلالی حاصل شود. پس از جوشیدن مایع به مدت ۲۰ دقیقه، برگ های تازه یا خشک شده نعنا را به شربت اضافه کنید. لازم به ذکر است که جهت انتشار طعم برگ های خشک شده نعنا نسبت به تازه آن باید مدت زمان بیشتری شربت را روی حرارت قرار دهید.
در طرز تهیه شربت سکنجبین با برگ های نعنا این دستور آمده است که شربت سرد شده را باید از صافی عبور دهید تا برگ ها از شربت جدا شوند.
طرز تهیه شربت سکنجبین با عسل و عرق نعنا
تفاوت اندکی بین طرز تهیه شربت سکنجبین با عرق نعنا و برگ نعنا وجود دارد که در این بخش به آن می پردازیم. در شربت سکنجبینی که با عرق نعنا تهیه می شود نیازی به افزودن آب نیست. در این شربت به ازای دو پیمانه عسل و یک پیمانه سرکه، دو پیمانه عرق نعنا لازم است. جهت تهیه شربت مورد نظر در ابتدا عرق نعنا را با سرکه مخلوط کرده و روی حرارت قرار دهید. حرارت دادن را تا کم شدن مقداری از حجم مایع ادامه دهید. در مرحله بعد عسل را به مایع اضافه کرده و مرتب هم بزنید.
پس از قوام آمدن شربت سکنجبین، قابلمه را از روی حرارت برداشته تا سرد شود. البته شربت سکنجبین را با توجه به سلیقه خود می توانید با عرق کاسنی، آب انار، آب زرشک و غیره نیز تهیه کنید.
بررسی خواص شربت سکنجبین از نظر طب سنتی
در بخش های قبلی درباره طریقه درست کردن شربت سکنجبین به روش های گوناگون و با مواد مختلف صحبت کردیم؛ اما این نوشیدنی خواص متعددی نیز دارد که برخی از آنها عبارتند از:
• یکی از فواید نوشیدنی مذکور مربوط به طبع گرم و خشک آن است که موجب کاهش دمای بدن و تشنگی در فرد می شود.
• کاهش و درمان تب مربوط به بیماری یرقان یکی دیگر از خصوصیات سکنجبین است که در طب سنتی به آن اشاره می شود.
• کاهش میزان بلغم و بهبود عملکرد صفرای بدن نیز جزو ویژگی های شربت مذکور است.
• افرادی که به علت پایین بودن سیستم ایمنی بدن دچار بیماری های گوناگون می شوند عملکرد سیستم ایمنی بدن آنها با نوشیدن شربت سکنجبین افزایش می یابد.
• افزایش ادرار و دفع سموم بدن، بهبود زخم معده، جذب مواد مغذی و همچنین کاهش التهابات بدن نیز جزو خصوصیات این شربت پرطرفدار شمرده می شود.
سخن پایانی
طرز تهیه شربت سکنجبین ساده و آسان است و اغلب خانواده ها در منزل به سادگی آن را تهیه می کنند. مواد اصلی تشکیل دهنده این شربت، سرکه و عسل یا شکر است و با مواد خوراکی مانند: کاهو و خیار مورد استفاده قرار می گیرد. طبع سکنجبین از نظر طب سنتی گرم و خشک به حساب می آید و نوشیدن آن در فصول گرم سال موجب کاهش و رفع تشنگی می شود. در تهیه سکنجبین از موادی نظیر: نعنا، خاکشیر، عرق کاسنی، آب زرشک و آب انار نیز استفاده می شود که هر کدام خواص گوناگونی دارند.
شما چقدر شربت سکنجبین دوست دارید؟