برند نایکی هم مثل هر برند دیگری از اول، اینجایی نبود که الان هست.کلی اتفاق جالب برایش افتاده و کلی بالا و پایین داشته تا امروز به اینجا رسیده است. در این نوشته، به بعضی از اتفاقات جالبی که برای این برند افتاده، میپردازیم و مسیر این برند را از نیم قرن پیش تا امروز با هم مرور میکنیم. از کجا معلوم؟ شاید بعضی از درسهایش به کارمان آمد!
تاریخچه تاسیس برند نایکی
حدود ۵۳ سال پیش، یعنی سال ۱۹۶۴ میلادی (مصادف با سال ۱۳۴۲ شمسی)، یک مربی ورزش به همراه شاگردش، تصمیم گرفتند برندی به نام Blue Ribbon Sport (شرکت ورزشی ربان آبی) را راهاندازی کنند. برندی که مقدمهای برای تبدیل شدن به نایکی در سال ۱۹۷۱شد. اسم مربی ورزشی که در دانشگاه اورگان آمریکا کار میکرد «بیل بوئرمن»، (Bill Bowerman) و اسم شاگردش «فیل نایت»، (Phil Knight) بود. دو دوست و همراه، که رویاهای بزرگی در سرشان میپروراندند.
جالب است بدانید زمانی که بیل و فیل کارشان را شروع کردند، کفشی تولید نمیکردند، بلکه صرفا توزیع کنندهی کفشهای ژاپنی Onitsuka Tiger بودند. همان برندی که امروز آن را به نام ASICS میشناسیم! «بوئرمن» و «نایت» توانستند با همین شغل و در همان سال اول تاسیس شرکت «ربان آبی»، ۱۳۰۰ جفت کفش بفروشند و هشت هزار دلار درآمد کسب کنند. فروشی که در نوع خودش موفقیت خوبی به حساب میآمد.
سر اینکه اولین کفش نایکی برای «اوتیس دیویس» ، (بازیکن بیسبال) ساخته شده یا فیل نایت، دعوا بود! اوتیس اصرار داشت اولین کفش نایکی را بوئرمن شخصا برای او طراحی کرد که از قضا تنگ بوده و از پای اوتیس به خوبی حمایت نمیکرده.
فروش کفش در صندوق عقب ماشین!
یک سال بعد از راه انداختن شرکت ورزشی «ربان آبی» اوضاع حتی بهتر هم شد. به این صورت که این کمپانی بالاخره توانست نیروی تمام وقت استخدام کند و فروشش را به ۲۰ هزار دلار برساند. آن هم نه از طریق فروش در فروشگاه، چون کمپانی هنوز فروشگاهی نداشت، بلکه از طریق فروش کفشها پشت ماشین کارمندان! این روش جالب جواب داد و هم سود را بالا برد و هم باعث شد سرمایهی لازم برای راهاندازی یک فروشگاه در سال ۱۹۶۷، یعنی سه سال بعد از راهاندازی شرکت، به دست آید.
چه زمان نایکی، نایکی امروز شد؟
پنج سال بعد از روزهای پشت ماشین نشینی و فروختن محصولات یک کمپانی دیگر، بالاخره وقتش رسید که «ربان آبی»، تولید محصولات خودش را شروع کند و اولین قدم برای تبدیل شدن به یکی از موفقترین کمپانیهای فروش محصولات ورزشی را بردارد. در این قدم، بوئرمن و نایت، از Onitsuka Tiger جدا شدند و نام نایکی را با الهام از نام الههی پیروزی در یونان باستان، برای برندشان انتخاب کردند.
لوگوی نایکی، یکی از شناختهترین لوگوهای دنیاست و کمتر کسی است که با دیدن این لوگو نام نایکی برایش تداعی نشود. ممکن است فکر کنید چنین لوگویی حاصل کار یک کمپانی بزرگ تبلیغاتی است اما اشتباه میکنید. لوگوی نایکی را «کرولاین دیویدسون»، Carolyn Davidson طراحی کرده است، کسی که در زمان تاسیس برند، یک دانشجوی سادهی رشتهی گرافیک بود و برای ثبت نام در کلاس نقاشی با رنگ روغن، به پول احتیاج داشت.
به همین دلیل هم قبول کرد با ساعتی دو دلار برای نایکی کار کند. او پس از صرف ۱۷ ساعت و نیم زمان، به لوگوی نهایی نایکی رسید و آن را در ازای دریافت تنها ۳۵ دلار تحویل داد تا بنشیند روی کفش ورزشی نایکی و سایر محصولات این برند. اعضای نایکی اما بعدا این مبلغ ناچیز را برای «کرولاین» جبران کردند؛ به افتخار او یک مهمانی گرفتند، بخشی از سهام شرکت (معادل یک میلیون دلار) را به او بخشیدند و یک انگشتر طلا و الماس به او هدیه کردند که لوگوی برند را روی خودش جا داده بود.
شعار نایکی برگرفته از چیست؟
گری گیلمور، (Gary Gilmore) ، یکی از قاتلان عجیب و غریب تاریخ است. کسی که مرتکب دو قتل شد، بعد از یک دهه ممنوعیت اعدام، جلوی جوخه اعدام قرار گرفت و وصیت کرد قرنیهی چشمش را اهدا کنند. حالا اگر با خودتان فکر میکنید اینها چه ربطی به نایکی دارد، باید بگوییم شعار اصلی نایکی، Just Do It ، (به صورت تحت اللفظی به معنای “شجاعانه انجامش بده”) برگرفته از آخرین جملات این قاتل است که گفته بود Let’s Do It ! (بیایید انجامش دهیم)
مقاله مرتبط: سبک استایل کلاسیک که هیچگاه از مد نمی افتد
تولید کفش از ضایعات
حتما دربارهی تغییرات اقلیمی شنیدهاید و حتما میدانید فعالیت کارخانهها و استفاده از مواد صنعتی و مصنوعی، یکی از دلایل آسیب رسیدن به محیط زیست است. یکی از امتیازاتی که نایکی را از سایر برندها متمایز میکند، این است که این برند یکی از سه برند برتر طرفدار محیط زیست است و این طرفداری را صرفا در سطح شعار نگه نداشته است. برای مثال روز جهانی زمین پاک در سال ۲۰۰۸، این برند از بسکتبالیست معروف، «استیو نش»، (Steve Nash) خواست با پوشیدن یک جفت کفش به اسم Trash Talk Shoe در تبلیغ نایکی ظاهر شود. این کفش از ضایعات چرم مصنوعی و طبیعی ساخته شده بود و تنها ۵۰۰۰ نمونه از آن تولید شد.
نایکی پیش از این هم در سال ۱۹۹۳، یک برنامه دوندگی طولانی مدت برگزار کرد که در طی آن کفشهای ورزشی به درد نخور و قدیمی جمعآوری شده و در ساخت زمین بسکتبال و زمین بازی مورد استفاده قرار گرفتند.
سخن پایانی
امروز، بعد از گذشت پنج دهه، نایکی توانسته انواع و اقسام خطوط تولید محصولات ورزشی را راه بیندازد و برای هر نیازی، جوابی طراحی کند. نایکی که با چند کارمند ساده کارش را شروع کرد، امروز بیش از ۴۴ هزار نفر کارمند دارد و صدها شعبه در سراسر دنیا. کیفیت محصولات این برند، روز به روز بیشتر میشود و تنوع آن هم بیشتر.
